غار گلستان اردبیل و رازهای اعجاب انگیز ناگفته - تور انگلیس

وجود این غار تاریخی و کم نظیردر روستا گلستان شهرستان نیر در کنار ظرفیت خود منطقه که یکی از مناطق سرسبز با منظره های چشم نواز و آب وهوا خنک و معتدل به ویژه در فصل تابستان به شمار می رود، امتیازی مهم برای جذب گردشگران به این روستا بخشیده است.

این غار کم نظیر دست ساز که در دامنه جنوبی کوه موسوم به قروچی داغی واقع شده روستای گلستان را در منطقه ممتاز کرده و علاقمندان به آثار تاریخی و باستانی را از طرفداران بازدید از این روستا قرار داده است.

با توجه به این که وجود غارها به ویژه در مواقع حمله دشمن نقش مهم و تاثیرگذاری در زندگی مردم در دوران باستان داشته، این غار بیانگر قدمت تاریخی در منطقه است.

سفال هایی با لعاب قرمز رنگ و نخودی و ظروف سفالی حاوی غذا و قطعات اعضا گوسفند و غیره بیانگر سنت تدفین قبل از اسلام و استقرار طولانی در دوران تاریخی قبل از اسلام می باشد.

غار گلستان؛ پیشینه ای به قدمت دوره اشکانی

به گفته رئیس گروه باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل این غارهای دست ساز متعلق به دوره اشکانی و ایلخانی است به طوری که در دوره اشکانی شکل گرفته اما دوره ایلخانی دوران اوج گسترش شکل گیری این غارها بوده است.

سیدروح الله محمدی افزود: این غارها اغلب جنبه امنیتی در برابر حمله دشمنان داشته و می توانسته دژی محکم در برابر حملات نظامی باشد.

وی با اشاره به شکل گیری چنین غارهایی در دامنه کوه سبلان بیان نمود: وجود سنگ های آتشفشانی قابل تراش و کنده کاری در دامنه کوه سبلان در شهرستان هایی نظیر مشگین شهر، نیر و سرعین سبب ایجاد چنین غارهای امنیتی شده است.

رئیس گروه باستان شناسی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل وجود این غار را بیانگر تاریخ و تمدن مردم منطقه برشمرد و گفت: این غار تاریخی ظرفیت بالایی برای جذب گردشگران حوزه تاریخی و باستانی دارد.

این غار و دژ نظامی زیرزمینی احتمالا از متعلقات یک قلعه دوران تاریخی در روزهای مبادا و تسخیر قلعه بدست دشمن بوده است. غار و پناهگاه دارای مدخل هائی می باشد که تنها ورود از مدخل غربی آن میسر است.

به طور کلی این غار و پناهگاه نظامی دارای تالاری به ابعاد 18 متر طول و 4 متر عرض و ارتفاع 1.70 الی 1.70 است. این تالار دارای فضایی مستطیل شکل و سقف قوسی شکل است. در این مجموعه 10 اتاق معمولی که دارای تاقچه هایی جهت قرار دادن وسایل روشنایی و سکوهایی جهت گذاشتن سایر وسایل است.

همه اتاق ها دارای ورودی تونلی شکل هستند که همانند سقف اتاق ها قوسی بیضی شکل دارند ورودی اتاق ها به عرض 70 الی 80 سانتیمتر و ارتفاع 80 الی 90 سانتیمتر و دارای حاشیه و قاب بندی قوسی شکل هستند به عمق حدود 20 سانتیمتر جهت نصب و نگهداری درب است.

برخی از این اتاق ها دارای تونل های مواصلاتی به سایر اتاق ها می باشند و برخی نیز بن بست هستند. عرض اتاق ها معمولا حدود 3متر و طول آن ها از 3 تا 10 متر متغیر است، این مجموعه دارای 9 عدد تونل مواصلاتی که برخی از این تونل ها طولانی و برخی کوتاه می باشند.

تونل ها به ندرت دارای جهت مستقیم و هم سطح هستند بلکه عمدتا دارای جهت سراشیبی و سرازیر منتهی به اتاق ها می باشند.

یکی از نکات جالب در اتاق شماره 10 است که یک شگرد مهندسی نظامی در زمینه استتار و اختفا است، زیر در داخل اتاق که حدود 10 متر طول دارد چندین تاقچه بزرگ در جداهایش کنده شده است که در داخل این اتاق دقیقا در گوشه ناپیدای کف تاقچه دهانه چاهی تقریبا به قطر 50 سانتیمتر وجود دارد که خود ورودی یک فضای نسبتا وسیع و مستقل را تشکیل می دهد.

ورودی آن با چنین اوصافی مطلقا در دید نیست و سعی شده است که درست خارج سطوح کف و جداره های اتاق اصلی فضاهای لازم کنده شود به طوری که نه با راه رفتن و نه با معاینه دیوارها نتوانند به لحاظ ارتعاش و تولید صدای خاص جای این فضای مخفی را تعیین نمایند.

در داخل این پناهگاه نظامی زیرزمینی 7 عدد چاه شناسائی شده که برخی از آن ها چاه هایی جهت به دام انداختن مهاجمان احتمالی برخی نیز مدخل گذرگاه هایی به منظور کنترل نمودن و نیز سخت نمودن راه نفوذ نمایندگان احتمالی کنده شده اند.

عمق چاه های منفرد حدود 3 متر و عمق چاه های گذرگاه حدود 2 متر است همه این چاه ها دارای طرح و اندازه تقریبا یکسانی است که با قرار دادن در پوش مخصوص از بیرون و داخل در مواقع لزوم بسته می شده است. شکل این چاه ها همگی گنبدی شکل که اجازه بیرون آمدن را به فرد نمی دهد و در مواقع عادی نیز به عنوان انبار می توانسته کاربرد داشته باشد.

این پناهگاه نظامی زیرزمینی بیانگر هوشمندی و مهارت فوق العاده پدیدآورندگان آن در روزگار باستان است، ورودی های باریک که تنها منبع نور گیر آن می باشند، فضا تاریک داخلی همچنین وجود چاه های منفرد با کاربرد تله ای شکل آن و سایر فضاهای کشف نشده آن استفاده از آن را برای بازدیدنمایندگان بدون افراد آشنا به محل و تجهیزات ایمنی و روشنائی مشکل می نماید.

با توجه به اهمیت و عظمت این مجموعه کنده شده در دل زمین لزوم تهیه نقشه راهنما، تمین روشنایی داخلی و تلاش در جهت کشف و شناسائی همه فضاهای کنده شده را ضروری می نماید تا علاوه بر اینکه موجب کشف واقعیت های بیشتری در خصوص این مکان باستانی خارق العاده، سبب استقبال گردشگران و محققان و علاقمندان بسیاری از این پناهگاه استثنائی شود.

این غار باستانی و تاریخی در دل روستای گلستان که در فاصله 12 کیلومتری شهرستان نیر و 4 کیلومتری جاده نیر به اردبیل واقع شده، واقع شده است و قدمت تاریخی آن زمینه برای ایجاد رونق هر چه بیشتر در آن را فراهم کرده است.

در کنارنزدیکی به سبلان، طبیعت سرسبز، دره بکر و زیبا، چشمه سارهای خدادادی فراوان و آب و هوای معتدل و خنک، وجود این غارها نیز امتیازی مهم برای گردشگری روستای گلستان به شمار می رود و در کنار گردشگری طبیعی فرصتی برای گردشگری تاریخی را نیز فراهم کرده است.

تمامی این قابلیت ها و جاذبه های مهم تاریخی و طبیعی سبب شده تا روستا گلستان به یکی از قطب های مهم گردشگری استان اردبیل و شهرستان نیر تبدیل شده و همه ساله پذیرا انبوه گردشگران در منطقه باشد.

ایسنا