غذ ای طالقانی تا نخوری ندانی - تور انگلیس

نویسنده: ساقی اخوان

دال عدس طالقانی ها با دال عدس بوشهری ها فرق دارد

وقتی صحبت از دال عدس به میان می آید، همه به یاد غذاهای جنوبی به خصوص بوشهر می افتند در حالی که دال عدسی که قصد داریم به شما آموزش دهیم، دستپخت مردم طالقان است. اگر طرز تهیه آن را مطالعه کنید، خواهید دید که مواد تشکیل دهنده این غذای طالقانی با نوع بوشهری آن تفاوت های زیادی دارد. به همین بهانه به سراغ عادت های غذایی جالب طالقانی ها هم رفته ایم که در ادامه می توانید با آنها آشنا شوید.

عادت های غذایی طالقانی ها

از آنجا که طالقان در نزدیکی تهران است، مردم ساکن در آنجا از نظر عادت های غذایی به تهرانی ها شباهت فراوانی دارند اما عسل خور بودن آنها یکی از عادت های خوب و نخوردن ماهی، از عادت های بد غذایی مردم این شهر است.

جالب است بدانید که بیشتر خانه ها در طالقان تنور دارند و زنان طالقانی نان مصرفی شان را در خانه می پزند. یکی از نان های آنها پیتک نام دارد که برای تهیه اش، در لای هر چانه از خمیر نان، اندازهی حلوا که از قبل تهیه نموده اند، می گذارند. روی خمیر را هم با لبه یک قاشق چوبی نقش ها و خط هایی می اندازند تا نان خوش نما گردد.

طالقانی ها شیرینی خانگی به نام اردک دارند که برای تهیه آن اندازهی آرد گندم را با شیر و شکر خمیر و روغن حیوانی، تخم مرغ، زردچوبه، زنجبیل، هل و دارچین هم به آن اضافه می نمایند و می گذارند تا خمیر وربیاید. بعد آن را به اشکال مختلفی درمی آورند و در ماهیتابه با روغن سرخ می نمایند. وقتی شیرینی ها آماده شد روی آنها خاک قند می پاشند.

نکته خانه داری

در صورتی که گوجه فرنگی در دسترس نداشتید، می توانید 2 قاشق غذاخوری رب گوجه فرنگی به این غذا اضافه کنید. اضافه کردن پیاز به این غذا هم به ذائقه شما بستگی دارد. در این صورت از اندازه سیر مصرفی کم می گردد.

مواد لازم (برای4 نفر)

عدس قرمز	2	لیوان	480	کیلوکالری
سیر	5	حبه	10	کیلوکالری
زنجبیل تازه	3/1	لیوان	10	کیلوکالری
گوجه فرنگی	3	لیوان	75	کیلوکالری
گشهم تازه	1	لیوان	25	کیلوکالری
روغن ذرت	2	قاشق غذاخوری	180	کیلوکالری
نمک، فلفل قرمز، زیره و زردچوبه	به اندازه دلخواه	0	کیلوکالری

طرز تهیه

ابتدا سیر را ساطوری کنید و در روغن تفت دهید. زنجبیل، گوجه فرنگی و ادویه ها را اضافه کنید. بعد از چند دقیقه تفت دادن، عدس را همراه یک لیوان آب بیفزایید و اجازه دهید که با حرارت ملایم بپزند. در لحظات پایانی، گشهمهای خردشده را هم اضافه کنید. این غذا را می توان با برنج سرو کرد.

اندازه کالری

دال عدس در مجموع 780 کیلوکالری انرژی دارد و تقسیم آن به 4 قسمت اندازه کالری هر قسمت را به 200 کیلوکالری هم می رساند. البته همراه شدن این غذا با برنج اندازه کالری دریافتی را بیشتر هم خواهد نمود.

سیر، علیه فشارخون

این سبزی هم کاهش دهنده چربی خون است و هم پایین آورنده فشارخون آن هم به علت آلیسین و پتاسیم فراوانی که دارد. به همین علت خوردن چند حبه سیر در هفته به اندازه قابل ملاحظه ای از بروز بیماری های قلبی می کاهد. نکته دیگر اینکه سیر یک ضدعفونی نماینده قوی محسوب می گردد به طوری که با خوردن آن احتمال ابتلا به بیماری های ویروسی و قارچی کم می گردد و فساد غذایی به حداقل ممکن می رسد بنابراین خوردن این سبزی در فصل تابستان که شیوع مسمومیت های غذایی بالاست، توصیه می گردد. البته نباید در خوردن سیر زیاده روی کرد به خصوص خانم های باردار یا کسانی که از درمان های ضدانعقادی استفاده می نمایند زیرا می تواند زمینه خونریزی را در آنها افزایش دهد. ضمناً، این سبزی می تواند با داروهای ضددیابت هم تداخل داشته باشد بنابراین کسانی که دیابت دارند باید با مشورت پزشک معالج خود از اندازه مجاز مصرف سیر روزانه شان آگاه شوند.

گشهم، علیه یبوست

این سبزی سبزرنگ، دارای مقادیر مناسبی ویتامین C، بتاکاروتن و مهمیم است. فیبر قابل ملاحظه ای با خوردن این سبزی به بدن می رسد بنابراین کسانی که از یبوست رنج می برند، می توانند این سبزی را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانند. نباید فراموش کنید هر لیوان گشهم خردشده، یک واحد سبزی محسوب می گردد و 25 کیلوکالری انرژی دارد. گشهم ویتامین C دارد، جالب است بدانید افرادی که بیشتر در معرض استرس قرار دارند، افراد مبتلا به دیابت و نارسایی های کلیوی، سالمندان و کسانی که در معرض هوای آلوده هستند و سیگاری ها، بیش از دیگران به این ماده مغذی احتیاج دارند و توصیه می گردد که از منابع غذایی آن بیشتر استفاده نمایند.

زنجبیل، علیه تهوع

زنجبیل از ادویه هایی است که تازه آن هم به بازار آمده و می توان از آن در غذاها استفاده کرد. از آنجا که توصیه می گردد مقادیر کم آن در غذا ریخته گردد، بنابراین نمی توان زنجبیل را تأمین نماینده ویتامین یا املاح دانست. البته خواص مفید این گیاه معطر به اثبات رسیده است از جمله اینکه از حالت تهوع جلوگیری می نماید و حالت تهوع صبحگاهی خانم های باردار را از بین می برد. علاوه بر اینها، نوشیدنی گرم زنجبیل که با انداختن 2 حلقه زنجبیل تازه در یک لیوان آب گرم و افزودن کمی عسل به دست می آید، می تواند از شدت سرماخوردگی کم کند. کسانی هم که از نشانگان حرکت رنج می برند (موقع حرکت اتومبیل دچار تهوع می شوند) هم بهتر است که این گیاه معطر را در برنامه غذایی روزانه خود بگنجانند.

همراه این غذا

برای کامل شدن این وعده، بهتر است آن را همراه با یک لیوان دوغ بدون گاز و نمک و یک بشقاب سالاد سبزی تازه میل کنید. به این ترتیب هم اندازه کافی فیبر دریافت می کنید و هم لبنیات.

اگر چاق هستید

دال عدس تان را به جای برنج با 1 تا 2 برش نان سنگک میل کنید. سالادی از سبزی های تازه همراه این غذا هم می تواند موادمغذی بسیاری را به بدن شما برساند، هم کالری زیادی ندارد و سیرنماینده خواهد بود.

اگر چربی خون دارید

بهتر است که با حداقل چربی غذای خود را تهیه کنید و اندازه سبزی های مصرفی در این غذا را افزایش دهید. می توانید کمی لوبیاسبز یا کدوسبز با پوست هم به دال عدستان اضافه کنید زیرا کاهنده چربی خون هستند.

اگر فشارخون دارید

نمک را از غذای تان حذف کنید. به دال عدس کمی سیب زمینی اضافه کنید و سیر مصرفی را کمی افزایش دهید. یادتان باشد که خوردن کمی ماست کم چرب هم به همراه این غذا به کنترل فشارخون یاری خواهد نمود.

عدس؛ منبع آهن

دکتر احمد اسماعیل زاده*

در گذشته مصرف حبوبات صندلی ویژه ای در برنامه غذایی داشت اما امروزه دیگر نقش آنها کمرنگ شده است در حالی که حبوبات به ویژه عدس که از نظر اندازه پروتئین بسیار غنی است، تاثیر زیادی در حفظ سلامت افراد دارد.

به طور کلی، در جامعه امروزی که بیشتر افراد با مسائل چاقی و چربی خون دست و پنجه نرم می نمایند، مصرف حبوبات در وعده های غذایی بسیار مفید است. عدس جزو گروه حبوبات محسوب می گردد و به علت داشتن منبع غنی پروتئین، فیبر، کربوهیدرات های پیچیده و مواد مغذی با ارزش، بسیار مهم به شمار میرود.

عدس علاوه بر فیبر و پروتئین، حاوی قندی به نام الیگوساکارویید است که باعث افزایش رشد میکروارگانیسم های مفید در روده می گردد. با افزایش رشد میکروارگانیسم ها، احتمال ابتلا به بیماری های گوارشی کاهش می یابد. عدس منبع خوبی از آهن است و مصرف آن همراه با منابع غذایی ویتامین C، باعث جذب بهتر و موثرتر آهن در بدن می گردد. منابع ویتامینC شامل گوجه فرنگی، فلفل سبز، کلم بروکلی، مرکبات یا آبمیوه هاست.

عدس انواع مختلف با رنگ های متفاوتی دارد و دال عدس یکی از انواع آن است که اندازه فیبر و پروتئین موجود در آن تقریبا با عدس یکسان است و تنها تفاوت آن، اندازه رنگدانه های موجود در دال عدس است که باعث قرمزی آن می گردد.

با توجه به اهمیت مصرف حبوبات و عدس، بهتر است سهمی از مواد غذایی خود را به آنها اختصاص دهید و هفته ای 2 تا 3 بار برای تهیه غذا از حبوبات بهره ببرید. تنها اشکال حبوبات، قندهای غیرقابل هضمی هستند که باعث نفخ در بعضی از افراد می گردد. این مساله در خصوص عدس هم صدق می نماید. اگر حبوبات را یک ربع در دمای 70 درجه سانتی گراد یا بالاتر بجوشانید، عملا مشکل ممانعت نماینده های آنزیمی که باعث اختلال در هضم شان می گردد، از بین می رود. با خیس کردن عدس در آب هم قند موجود در آن که باعث نفخ می گردد، حل خواهد شد.

عدس هم مانند حبوبات منبع خوبی برای رشد باکتری ها، حشرات و لارو محسوب می گردد بنابراین آن را در محیطی خشک و خنک نگهداری کنید.

پی نوشت ها:

* متخصص تغذیه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان

منبع : هفته نامه سلامت

/ج

منبع: راسخون