داستان های ما برگرفته از مذهب یا فقدان مذهب است - تور انگلیس

شما به نوشتن رمان با موضوعات تاریخی و مذهبی علاقه دارید. این علاقه از کجا ناشی می شود؟

علاقمندی ها در ذات آدم هستند و نمی شود گفت از کجا ناشی شده اند. من همواره به ادبیات و تاریخ علاقمند بوده ام و گاهی تلاش کردم رمان های تاریخی بنویسم. البته این را هم بگویم که من تا به امروز هشت کتاب به چاپ رسانده ام که فقط سه تا از آن ها تاریخی است.

وقتی به آثار شما مراجعه می کنیم، یک تم مذهبی در بیشتر آنها وجود دارد. این موضوع آگاهانه اتفاق می افتد یا از ناخوداگاه شما نشات می گیرد؟

با این جمله که گفته شود یک تم مذهبی در تمام آثار دیده می شود، موافق نیستم. زیرا مذهب چیزی نیست که ما روزانه با آن روبرو نباشیم؛ ما یا با مذهب روبرویم و یا با فقدان مذهب. و می شود گفت که داستان های ما برگرفته از همین دو محیط است. یعنی هر اثری خلق کنیم، خلاصه باید از مذهب عبور کنیم؛ یا وجودش و یا نبودش. که البته فکر می کنم منظور شما از مذهب، دین باشد؛ چون همانطور که می دانید این دو با هم تفاوت دارند.

تعریف شما از داستان دینی چیست؟

رمانی که در آن عناصر داستانی در خدمت بیان و تفهیم یکی از مفاهیم دینی باشد، رمان دینی است. این مفهوم می تواند خرد باشد، می تواند کلان باشد. می تواند از طریق معرفی یک شخصیت دینی اتفاق بیفتد، می تواند یک واقعه را روایت کند. می تواند سجایای اخلاقی را دستمایۀ نوشتن قرار دهد، می تواند کاربرد حدیثی را در زندگی امروزه تبدیل کند به داستان.

اگر موافق باشید درباره یکی دوتا از کارهایتان صحبت کنیم. برپا درباره آدم هایی است که در اجتماع هستند و از بداخلاقی هایی که ممکن است به افراد جامعه آسیب بزند، صحبت می کند. این ایده چگونه در ذهن شما شکل گرفت؟

من در همین جامعه زندگی می کنم و شاهد رفتارهای درست و نادرست شهروندان در موقعیت های مختلف هستم. نه از نظر من و بنا بر سلیقۀ شخصی من، بلکه از نظر آموزه های دینی و قوانین اجتماعی. به عنوان مثال، رعایت حریم شخصی دیگران، حق آن هاست و سلیقه بردار هم نیست. طبیعی است که من به عنوان یک شهروند و کسی که در معرض خطاهای دیگران قرار می گرفتم و آسیب می دیدم، به وجود آن ها اعتراض داشته باشم، چون شکل بهتر و درست تری هم برای آن رفتارها وجود دارد و به کار بستن شان اصلاً کار سختی نیست. همین باعث شد در رمان برپا دنیایی خلق کنم از آدم هایی که کاملاً عادی به زندگی روزانه شان می پردازند اما در همین روزمرگی ها خطاهای جبران ناپذیری مرتکب می شوند. خطاهایی که داستان ساز می شود برای دیگران. با آسیبی که به خودِ فردِ خطاکار وارد می کرد، کاری نداشتم؛ من در رمان برپا از دید جامعه و زندگی اجتماعی، به خطاهای رفتاری نگاه کردم.

در خواب هایم یک کتاب عاشقانه است. چرا از مفهوم عشق برای انتقال مفاهیم به مخاطب استفاده کردیم؟

عشق همواره موضوع جذاب و قابل دسترسی بوده است. از ابتدای خلقت انسان وجود داشته و تا انتها انسان هم با او خواهد بود. هر کسی هم به عشق از دریچه بینش و تجربه خودش نگاه می کند. برخی عشق را دروغی می دانند و برخی آن را راست ترین. برای برخی سیاه و زشت است و یادآور خاطرات تلخ، و برخی آن را سفید و زیبا و شیرین معرفی می کنند. برخی وفادار به عشق هستند و برخی آن را ابزاری می دانند برای رسیدن به آرزوهای شان. حالا در میان این همه تفاوت، خلق رمانی که از منظر نویسنده باشد و همراه با تخیل خاص او، می تواند جذاب و خواندنی باشد.

من در رمان در خواب هایم به موضوعاتی پرداخته ام که اقتضا می کرد عاشقانه روایت کنم. یعنی علاوه بر اینکه عشق، انتخاب من بود، نیاز هم بود برای پیش بردن داستان. اگر عشق از این رمان حذف شود، داستان آسیب خواهد دید. چون من برای حضور عشق، دلیل داشته ام و فکر می کنم تقریبا در بخش عشق توانسته ام که خوب حرفم را بیان کنم. امیدوارم نظر خوانندگان هم همین باشد. همان طور که خودتان گفتید در خواب هایم یک رمان عاشقانه است و بنابراین طبیعی است که در این رمان عشق را ابراز قرار بدهم برای انتقال مفاهیم.

آیا می توانیم بگوییم که عشق از جمله تِم های مورد علاقه شماست؟

بله قطعاً همین طور است. من تصورم بر این است که بدون عشق، زندگی بی مفهوم است. یا بهتر بگویم، آن معنایی را که من به دنبالش هستم، ندارد.

برویم سراغ رمان فردا مسافرم؛ داستانی عاشورایی که به حضور زنان در واقعه عاشورا می پردازد. مایلم بدانم چرا از نگاه زنان به این واقعه پرداخته اید؟

این فقط یک انتخاب است. همواره در میدان های جنگ، مردان در معرض دید قرار دارند و به زعم عموم، جنگ همان است که در میدان و در رویارویی با دشمن اتفاق می افتد. درحالی که این اشتباه است. جنگ ها از مدت ها قبل شروع شده اند و تا مدت ها بعد هم ادامه پیدا می کنند و تنها بازۀ میانی آن که همان پیکار در میدان است دیده می شود. من خواستم در رمان فردا مسافرم کمی از میدان جنگ فاصله بگیرم و به قبل و بعد میدان بپردازم. در وقایعی که مربوط است به بعد از واقعۀ عاشورا، حضور زنان پررنگ بود، در کاروان اسرا و در کوفه و شام. پس من می بایست به زنان بپردازم. اگر در وقایع بعد از عاشورا، مردان حضور داشتند، من قطعاً داستان آن مردان را روایت می کردم درحالی که خودم مرد نیستم.

چه مقدار از وقت تان را صرف ایده، کارهای مقدماتی یا به نحوی پیش تولید رمان می کنید؟

من سعی می کنم وقت و انرژی زیادی برای این مرحله صرف کنم چون هر چقدر در این مرحله بیشتر بمانم، رمان بهتری خواهم نوشت.

نوشتن رمان را در چه بازه زمانی تمام می کنید؟ روش تان در نوشتن چگونه است؟

روش خاصی برای این کار ندارم. بستگی دارد به حجم کار، به موضوعی که رمان دارد، به اطلاعاتی که نیار دارم برای نوشتن آن رمان، به شرایط زمانی و غیره.

با توجه به اینکه نویسنده تازه کار برای چاپ کتابش سختی های زیادی پیش رو دارد، مایلم از تجربه خودتان برای این دسته از نویسنده ها سخن بگویید.

برای چاپ کتاب تنها یک راه وجود دارد و آن هم مراجعه به ناشر. برای پیدا کردن ناشر شاید تازه کارها کمی با مشکل روبه رو شوند که آن هم با مشورت کردن و راهنمایی خواستن از نویسندگان دیگر به راحتی حل خواهد شد. و به این اعتقاد ندارم که تازه کارها با مسائل زیادی روبه رو می شوند. این مسائل وجود دارد اما زیاد نیست.

آخرین اثر شما هم با رویکرد تاریخی نوشته شده است. رمانی با عنوان به امین بگو دوستش دارم. از این کتاب هم برایمان بکویید.

این رمان که تازه یک هفته از چاپش می گذرد، یک رمان تاریخی است. تاریخی که مربوط می شود به صدر اسلام. من در این رمان داستان حمایت های چهار مرد را از حضرت محمد (ص) روایت می کنم. این حامیان عبدالمطلب، ابوطالب، حمزه و جعفر هستند، که خودشان داستان حمایتگری و علت آن را روایت می کنند.

طبیعتاً رمان به امین بگو دوستش دارم یک رمان رئال است و سراسرش چیزی نیست جز عشق به حضرت محمد. عشقی که باعث می شود مردانی که قدرتمند و توانمند هستند و در جامعه اعتباری دارند و می توانند زندگی بی دغدغه ای داشته باشند، چشم بر تمام این ها ببندند و زندگی شان را وقف حمایت از حضرت محمد (ص) کنند تا او سرپا بماند و دینش گسترش پیدا کند. امیدوارم دوستانی که علاقمند به خواندن رمان هستند این رمان را بخوانند و حال و هوای خوشِ این عشق به آن ها هم منتقل شود.