1400 به کام سربازها - تور انگلیس

خبر افزایش حقوق سربازان وظیفه، به تنهایی می توانست موجی از شادی ایجاد کند که چون زیر سایه خبرهای منفی خزید، شاید فقط سربازان را شاد کرد، درحالی که این حس خوب می توانست به جامعه نیز منتقل شود.

حالا ما با این که افزایش حقوق سربازان در فیش حقوقی فروردین آنها لحاظ شده و لذت این افزایش حقوق زیر دندان آنها رفته، برای این که این خبر خوب از انزوا درآید، می نویسیم که بله، بالاخره بعد از سال ها درجازدنِ حقوق ها و پمپاژ حس های بد در زندگی سربازان، حقوق آنها به آنچه قانون پیش بینی کرده، نزدیک تر شده و دریافتی آنها کمی همپای تورم شده است.

این اتفاق که محصول تصمیم مجلس، اصلاح بخشی از لایحه بودجه 1400 و در نهایت همکاری خانه ملت با ستادکل نیروهای مسلح است، بی شک آغازی خواهد بود بر خاتمه برداشت های منفی بسیاری از جوانان که سربازی را مترادف بیگاری رفتن و تلف شدن عمر می دانند.

این اتفاق همچنین گامی است مثبت در جهت توجه به سربازان و معیشت شان که خیلی از آنها زندگی شان بند است به حقوقی که ماهانه دریافت می کنند و نیز تاکید بر قدرت مجلس که اگر همت کند بقیه مسائل سربازان نیز حل خواهد شد.

مجلس چه کرد؟

در جریان رسیدگی به لایحه بودجه 1400، توجه مجلسی ها به قانونی جلب شد که سال ها وجود داشت، ولی به دلایلی بر زمین مانده بود؛ قانونی که تاکید داشت هر سرباز وظیفه باید حقوقی معادل 60 تا 90 درصد حقوق نیروهای پایور (کارکنان ثابت) را دریافت کند.

چون دولت های مختلف هرکدام به نوبه خود به این قانون بی توجه بودند و به گفته محسن دهنوی، عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی، به علت تامین نشدن منابع مالی مورد نیاز در بودجه های سالانه، امکان اجرای این قانون وجود نداشت، مجلس آستین بالا زد و قانون معطل مانده را احیا کرد.

البته دولت در بودجه 1400 ردیفی برای حقوق سربازان پیش بینی کرده بود که به گفته دهنوی رقمی کوچک و معادل 2000 میلیارد تومان بود که قاعدتا با این مبلغ امکان افزایش حقوق ماهانه سربازان، به اندازه ای که قانون تاکید کرده است، وجود نداشت.

دهنوی روایت می کند که مجلس در این عدد دست برد و با استفاده از اختیاراتش بودجه سال 1400 نیروهای مسلح برای تامین لباس و حقوق سربازان را به 7600 میلیارد تومان افزایش داد؛ یعنی حدود چهار برابر بیشتر از رقمی که دولت در لایحه بودجه گنجانده بود. به این ترتیب لایحه بودجه 1400 به نفع سربازان اصلاح شد، اصلاحی که با تایید شورای نگهبان نیز رسمیت یافت.

ماجرای مخالفت دولت

دولتی که سال هاست بنا به مقتضیات اقتصاد و درآمد خود، بودجه های انقباضی می نویسد و به زعم خویش از مخارج اضافه فاکتور می گیرد، طبیعی بود که از مصوبه مجلس برای افزایش حقوق سربازان در سال 1400 راضی نباشد.

محسن دهنوی، عضو هیات رئیسه مجلس که راوی این نارضایتی است، در گفت و گو با خانه ملت توضیح داده که دولت این مصوبه را به بهانه کمبود منابع مالی و این که پرداخت حقوق سربازان در اولویت مان نیست، اجرا نکرد. در واقع مجلس افزایش حقوق سربازان را از محل تبصره 14 پیش بینی کرده بود، اما دولت به تعبیر دهنوی، بهانه آورده بود که این تبصره مربوط به هدفمندسازی یارانه ها است و بنابراین امکان پرداخت حقوق سربازان با استفاده از منابع مالی این بخش وجود ندارد.

این چنین شد که روزهای ابتدایی فروردین1400 با کشمکش دولت و مجلس بر سر افزایش حقوق سربازان از یک سو و تلاش های ستادکل نیروهای مسلح برای اجرایی شدن مصوبه مجلس که خود قانون است، سپری شد. دهنوی، کننده مردم تهران در مجلس که بابت اجرا نشدن این موضوع به رئیس جمهور اخطار قانون اساسی نیز داده بود، می گوید که با تلاش های ستادکل، در نهایت گره باز شد و دولت اجرای مصوبه مجلس برای افزایش حقوق سربازارن را پذیرفت؛ البته با اکراه.

اکنون طبق گفته غلامرضا رحیمی پور، رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستادکل نیروهای مسلح به ایسنا، حقوق فروردین سربازان با همه افزایش های مورد نظر مجلس به حساب سربازان واریز شده است.

تکانه های حقوق

طبق قانون، یک سرباز وظیفه باید چیزی در حدود 60 تا 90 درصد یک نیروی کادر در نیروهای مسلح حقوق دریافت کند تا هم زندگی اش بچرخد و هم این مبلغ انگیزه ای باشد برای عبور کم دغدغه از دوره سربازی. رقمی که اکنون به حقوق سربازان وظیفه اضافه شده است، طبق اعلام کننده های مجلس به طور میانگین 72 درصد حقوقی است که پایوران دریافت می کنند که نه کف تاکید قانون یعنی 60 درصد است و نه سقف خواسته قانون که 90درصد است.

درواقع این افزایش 72 درصدی میانگینی قابل قبول است که به گفته محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس، تلاشی بوده برای رفع ظلم و کاهش تبعیض در حق سربازان وظیفه که با اقدام موثر مجلس، حقوق سربازان را نسبت به قبل 5/3 برابر کرده است.

نگاهی گذرا به رقم هایی که از این پس و در سال 1400 سربازان دریافت خواهند کرد نیز این رفع ظلم و کاهش تبعیض را به خوبی نشان می دهد. طبق توضیحات غلامرضا رحیمی، رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستادکل نیروهای مسلح، امسال میانگین حقوق سربازان از 440 هزار تومان در سال 99 به یک میلیون و 500 هزار تومان رسیده است که چون رقمی میانگین است، چنین معنی می دهد که گروهی از سربازان بیشتر از این رقم و گروهی کمتر از آن دریافت می کنند. به عبارت دیگر اکنون حداقل حقوقی که به سربازان وظیفه در مناطق عادی پرداخت می شود، یک میلیون و 50 هزار تومان است که اگر سربازی در مناطق عملیاتی مشغول به خدمت باشد، این رقم به یکباره جهش می کند و به حداکثر چهار میلیون تومان در ماه می رسد.

مبالغ حقوق سربازان وظیفه متاهل و سربازان نخبه اما شرایط بهتری دارد، به طوری که این گروه از سربازان در مناطق عادی حداقل دو میلیون تومان دریافت می کنند که این مبلغ در سایر مناطق با برخی فوق العاده ها جمع زده شده و بالاتر می رود.

به گفته رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستادکل نیروهای مسلح، فوق العاده عملیاتی و بدی آب وهوا که به سربازان شاغل در مناطق عملیاتی و کمتر توسعه یافته تعلق می گیرد، رقمی از 800 هزار تومان به بالاست که البته این فوق العاده ها چیزی سوا از هزینه سفر است که این هم افزایش یافته و شیوه پرداخت آن از فصلی به ماهانه تغییر کرده است.

پیش از این هزینه سفر نیروهای وظیفه که مسافت محل سکونت تا محل خدمت شان بیش از50 کیلومتر بود، هر سه ماه یکبار به حساب شان واریز می شد، اما با پیگیری های اجرا شده، هم هزینه سفر افزایش یافته و هم هر ماه به جای سه ماه یکبار به حساب سربازان واریز می شود.

چرا معیشت سربازان مهم است؟

همه سربازها این شانس را ندارند که از خانواده های مرفه برخاسته باشند. خیلی از آنها نان آوران خانه اند و وقتی به سربازی می آیند یک ور دل و ذهن شان با خانواده ای است که دست تنها رهایش کرده اند و یک ور دیگر دل و ذهن شان به این سمت که چطور از راه دور دست خانواده را بگیرند. همه سربازان تحت حمایت خانواده نیستند که پدر و مادر به آنها پول توجیبی بدهند، در هر ملاقات برای شان چمدانی از خوراکی و تنقلات بیاورند و کارت بانکی شان را شارژ کنند تا مبادا سرباز خانواده سختی بکشد.

زیادند سربازانی که با دست و جیب خالی، بی آن که حتی چند ماه یکبار ملاقاتی داشته باشند، مجبورند از پس خویش برآیند و در شرایطی سخت تر، بار زندگی دیگرانی را که در خانه چشم انتظارند نیز به دوش بکشند.

بسیاری از سربازان برای خدمت از روستاها به شهرها می آیند و برای این که بتوانند در روزهای مرخصی خود را به خانه برسانند، نیاز به پول دارند. خیلی از آنها حتی مجبورند وقتی به زادگاه شان می فرایند، دست پر وارد خانه شوند و نقش نان آوری را بازی کنند که قبلا بوده اند.

خیلی های دیگر که قبل از آمدن به خدمت وظیفه ازدواج کرده و صاحب همسر و فرزند شده اند، بار مخارج یک خانواده را به دوش دارند و اگر حقوق ماهانه سربازی شان نباشد، کسانی که تحت تکفل دارند، باید دست نیاز به سمت قوم و خویش دراز کنند.

افزایش حقوق سربازان و 3.5 برابر شدن دریافتی نیروهای وظیفه به خاطر این حقایق است که اتفاقی مهم محسوب می شود. یکی از روزهای بهمن 99، زمانی که جدول مصارف تبصره 14 بودجه 1400 در کمیسیون تلفیق در حال بررسی بود و افزایش حقوق سربازان از محل هدفمندی یارانه ها داشت به عنوان یک ردیف به این تبصره اضافه می شد، حرف کنندگان مجلس هم حرف سربازانی بود که به سبب سختی های معیشت، دیگر نمی توانستند با دریافتی های ناچیز سر کنند.

آن روز امیرحسین قاضی زاده هاشمی که ریاست جلسه را برعهده داشت، خطاب به معاون پارلمانی رئیس جمهوری که به مجلس آمده بود، گفت که شرایط سربازان مطلوب نیست و مجلس خجالت زده است از این که مبلغی که به سربازان داده می شود، حتی به اندازه پول توجیبی هم نیست.

محسن دهنوی، عضو هیات رئیسه مجلس نیز ابراز تاسف کرد، از این که افزایش حقوق سربازان میان سازمان برنامه و بودجه و سازمان هدفمندی یارانه ها پاسکاری می شود و این موضوع به اندازه تعمیر استخر نهاد ریاست جمهوری اولویت ندارد! او این را هم گفت که بسیاری از سربازان جزو اقشار ضعیف جامعه هستند و آقازاده نیستند که به سربازی نفرایند.

این کننده های مجلس درواقع با بیان این جملات داشتند حرف دل سربازان را می زدند، کسانی که همه موجودی جیب شان همین پولی است که بابت خدمت سربازی می گیرند بنابراین افزایش 3.5 برابری حقوق سربازان را که مستقیما با معیشت آنها و خیلی های دیگر را که در چهاردیواری خانه سربازان نفس می کشند، سر و کار دارد؛ نباید اتفاق کوچکی دانست. این اتفاق یک رویداد مثبت است که البته می تواند بهتر از این نیز بشود و حقوق سربازان را به درجه ای برساند که دوره سربازی دیگر تلف شدن عمر و عقب ماندن از زندگی تعبیر نشود، بلکه برعکس، به فرصتی تبدیل شود برای جوانانی که به سربازی اجباری تن می دهند.

رئیس اداره سرمایه انسانی سرباز ستادکل نیروهای مسلح البته به ایسنا گفته است که تلاش می کنیم حقوق سربازان در سال آینده باز هم افزایش پیدا کند، چراکه معتقدیم افزایش حقوق این قشر، راهی است برای خوشایندسازی و بهبود محیط سربازی.

غلامرضا رحیمی پور البته می داند که برای خوشایند شدن خدمت سربازی فقط افزایش حقوق کافی نیست، بلکه چنانچه گفته است در جهات دیگر نیز باید تلاش شود. ازجمله توسعه میزان مرخصی، بهبود شرایط بیمه، اصلاح خدمات و ارتقای بخش اسکان، جیره و تجهیزات.

در واقع خدمت سربازی از سیاست های نظام است که همه آن را پذیرفته اند اما با این حال دچار مسائل و چالش هایی است که باید رفع شود و در این راه هیچ نهادی بهتر از مجلس نمی تواند ورود کند.

مریم خباز - جامعه / روزنامه خبرنگاران