خبرنگاران محور تهران-پکن و نگرانی های کاخ سفید از ترامپ تا بایدن - تور انگلیس

با ما همراه باشید و با تور چین ارزان از شگفت انگیزترین کشور دنیا دیدن کنید بر روی دیوار چین سلفی بگیرید، از قصر ممنوعه دیدن کنید و در خیابان شانگهای پیشرفته ترین آسیا قدم بزنید.

تهران و پکن از سالیان گذشته روابط گرمی داشته اند و سطح روابط دو طرف به گونه ای بوده که تا حد امکان کمترین تاثیر منفی را تحولات بین المللی پذیرفته است. این روابط به ویژه در دوره تحریم های آمریکا علیه کشورمان که از سال های ابتدایی قرن 21 شدت یافت، محکم تر شده است.

پکن با وجود فشارهای واشنگتن یکی از مشتریان دائمی نفت ایران بوده و هیچگاه معاملات در حوزه انرژی را قطع ننموده و در مقابل کشورمان نیز واردنماینده کالا و بعضی فناوری های گوناگون از چین بوده است.

اهمیت این روابط هنگامی برجسته می گردد که از دید بسیاری از ناظران، قدرت و صندلی اقتصادی و سیاسی ایالات متحده در دنیا به تدریج کاسته می گردد. چین در سال های اخیر همگام با رشد اقتصادی مطلوب خود در حوزه های سیاسی هم پویایی بیشتری را در پیش گرفته است. به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران، پکن به عنوان مهمترین اقتصاد رقیب ایالات متحده به سمت صندلی دنیای واشنگتن خیز برداشته و بر اساس بیشتر برآوردها تا یک دهه بعد خود را به عنوان اقتصاد برتر دنیا مطرح می نماید.

یکی از نقاط عطف در خط مشی و سیاست های چین احداث ابرپروژه یک جاده - یک کمربند است که پکن برای تکمیل آن بیشتر از یک تریلیون دلار سرمایه گذاری در نظر گرفته است. این پروژه چین را به وسیله مسیرهای جاده ای و ریلی به اروپا، خاورمیانه و آفریقا متصل می نماید. از طرف دیگر این پروژه یک خط دریایی را هم در برنامه های خود تدوین نموده است. مجموعه این پروژه که بعضی از آن با نام جاده ابریشم جدید هم یاد می نمایند دسترسی چین به عنوان موتور محرک اقتصاد دنیا یا کارخانه تولیدکالا را به همه بازارها به غیر از قاره آمریکا فراهم می آورد.

سعید خطیب زاده سخنگوی وزارت امور خارجه کشورمان نیز به تازگی از راهبردی شدن همکاری های ایران و چین و ارتقای این روابط در ابعادی مختلف در آینده سخن گفته است.

روابط ایران و چین؛ جلوه ای از وابستگی متقابل

چین از نظر سیاسی و اقتصادی برای ایران اهمیتی ویژه دارد. پکن در دوره تحریم ها تحت فشار واشنگتن روابط خود را با تهران قطع نکرد. سیاست های مخاصمه آمیز ایالات متحده، به ویژه راه اندازی جنگ تجاری و تعرفه ای با چین اما موجب شد تا این قدرت شرق آسیا روینمودهای تازه ای را حتی در چارچوب های سیاست دنیای خود دنبال کند.

جمهوری خلق چین، ایران را کشوری مستقل می داند که ظرفیت های بی بدیلی را برای تکمیل دسترسی های پکن به بازارهای خاورمیانه و حتی اروپا در اختیار دارد. از طرف دیگر منابع بزرگ انرژی ایران (نفت و گاز) در کنار روینمودها نسبت به غرب به ویژه آمریکا، موجب می گردد تا تهران و پکن به نوعی به یکدیگر وابستگی متقابل و اعتماد داشته باشند.

ایران به سرمایه گذاری، کالا و تکنولوژی چین نیاز دارد و در طرف مقابل پکن نیز به یک منبع قابل اعتماد و بلندمدت برای تامین انرژی مورد نیاز صنایع خود نیاز دارد؛ بنابراین در این حوزه مهمترین گزینه ایران است. همین دیدگاه از مدت ها قبل بحث راه اندازی روابط راهبردی ایران و چین را مطرح ساخت. در سفر چند سال قبل شی جین پینگ رئیس جمهوری چین به تهران و ملاقات وی با رهبری و رئیس جمهوری کشورمان این موضوع پیشنهاد شد اما به دلایلی تا به امروز اجرایی نشده است. چند ماه قبل اما وزارت امور خارجه کشورمان از برنامه 25 ساله مشارکت راهبردی دو کشور رونمایی کرد که در چارچوب آن چین از مزایای نفت و گاز ایران بهره می برد و تهران نیز از سرمایه گذاری 400 میلیارد دلاری پکن و روابط نزدیکتر تجاری و سیاسی استفاده خواهد نمود.

سند مقدماتی این توافق تجاری مهم برای دو کشور گویا برای کشورهای غربی به ویژه آمریکا بسیار نگران نماینده بود. استقلال نسبی چین از نظر انرژی و کاهش فشار تحریم علیه ایران مهمترین دلیل بود تا تحلیلگران و رسانه های غربی به این توافق بتازند و تا حدامکان آن را غیرعملیاتی نشان دهند و بذر ناامیدی را در داخل ایران بکارند. در این میان نشریه فارین پالسی چند هفته قبل در گزارشی مدعی شد که فشار واشنگتن در کنار سطح روابط دوجانبه میان آمریکا و چین موجب می گردد که قدرت شرق آسیا اقدام خاصی را برای نجات اقتصاد ایران انجام ندهد.

این گزارش با مقایسه حجم تجارت بعضی کشورها با چین عنوان داشت واشنگتن و پکن با یکدیگر تجارتی به اندازه 555 میلیارد دلار دارند. علاوه بر این امارات و عربستان سعودی نیز مراودات اقتصادی گسترده ای با چین دارند و ممکن است با اعمال فشار بر پکن توافق 25 ساله اجرایی نگردد.

این گزارش اما به این موضوع نپرداخت که دو کشور امارات و عربستان که اکنون تامین نماینده سوخت صنایع پکن هستند ممکن است با فشار کاخ سفید به چین پشت نمایند. ایران ولی ثابت نموده است که در مقابل فشارهای غربی به دوستان خود را رها نمی نماید.

محور تهران-پکن چالش مهم واشنگتن

صندلی جمهوری اسلامی ایران و ظرفیت های مشارکت راهبردی میان دو قدرت شرق آسیا و خاورمیانه به اندازه ای چشمگیر است که حتی رسانه های آمریکایی هم به دیدگاه بدبینانه فوق با تردید می نگرند. تارنمای نشریه THE HILL در گزارشی نوشته با همه تحلیل ها علیه این مشارکت راهبردی، چین در مواقع حساس و بحرانی از ایران حمایت خواهد نمود.

در تحلیل تارنمای کنگره آمریکا تاکید شده است که چین و ایران چالش دولت جو بایدن در حوزه سیاست خارجی هستند. تحریم ها و بیماری کرونا موجب شد تا تهران به سوی شرق متمایل گردد. علاوه بر این برای دو طرف حضور در پروژه جاده ابریشم جدید چین و محرک انرژی انگیزه های خوبی را ایجاد نموده اند.

طبق این تحلیل، چند سالی است که چین به بزرگترین واردنماینده نفت از خاورمیانه تبدیل شده است و از این نظر نگاه ویژه ای نسبت به ایران دارد ضمن آنکه تهران نیز در زمینه پروژه های زیرساختی مورد نظر مقامات پکن، دارای اهمیت است.

این نشریه آمریکایی اضافه کرد: پیش نویس توافق تهران و پکن که شامل دورنمای سرمایه گذاری 400 میلیارد دلاری در ایران می گردد برای دنیا حاوی هشداری بود که حکایت از تصمیم این کشور (چین) برای ایفای نقشی مهمتر در منطقه و دنیا دارد.

این تحلیل اگرچه شرایط سخت اقتصادی ایران را در تحولات آینده بسیار موثر می داند اما تصریح می نماید نکته قابل توجه در خصوص این مشارکت راهبردی آن است که ایران و چین دیدگاه هایی در تضاد با آمریکا دارند. چین آمریکا را در شرق آسیا به چالش می کشد و ایران هم ایالات متحده را در خاورمیانه. چین با ارائه منابع اقتصادی به ایران از فشار تحریم ها کم می نماید. همه این مسائل صندلی دنیای و منطقه ای ایالات متحده را تضعیف نموده است.